تصمیم گیری چیست و چه مراحلی دارد؟

به گزارش آریا بلاگ، تصمیم گیری بخشی جدایی ناپذیر در تمام سازمان ها و هر نوع مدیریتی است. در واقع عملکرد هر مدیر، با مهارت تصمیم گیری و تصمیمات عقلانی و مؤثر او مشخص می گردد. هر مدیر صدها تصمیم به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه در جهت پیشبرد کارهای سازمان و اهداف آن، می گیرد. به علاوه، تصمیمات ارزش های اصلی عملکردی را تشکیل می دهند که هر سازمان برای حصول اطمینان از رشد و پیشرفت محصولات و خدمات خود، می گیرد. در این مطلب تصمیم گیری را تعریف و فرآیند صحیح آن را توضیح می دهیم.

تصمیم گیری چیست و چه مراحلی دارد؟

تعریف تصمیم گیری

عبارت تصمیم گیری به معنای فکر کردن و انتخاب یک راهکار از میان چندین راهکار موجود برای انجام یک موضوع مهم است و بیشتر در میان گروهی از افراد یا یک سازمان انجام می شود. فرآیند تصمیم گیری در یک سازمان امری مشورتی است که توسط متخصصان انجام صورت می گیرد تا بهترین تصمیم برای عملکرد هر چه بهتر آن گرفته شود.

بدین ترتیب تصمیم گیری فرآیندی متداول و پویاست که سایر فعالیت های سازمان را تحت تأثیر قرار می دهد و اهمیتی اساسی در عملکرد آن دارد. از آنجایی که تصمیم گیری فرآیندی ذهنی است، علاوه بر بلوغ فکری به اطلاعات فراوان، مهارت و تجربه احتیاج دارد.

به عنوان تعریفی دیگر، می توان تصمیم گیری را عملی برای چک کردن و متعادل سازی فرایند پیشرفت سازمان به حساب آورد. این یعنی تصمیم گیری به دنبال نوعی هدف است که از جمله آن ها می تواند به اهداف از پیش معین شده سازمان و مأموریت های آن اشاره نمود.

تعریف تصمیم گیری

برای دستیابی به این اهداف ممکن است سازمان با مسائل اداری، عملیاتی، بازاریابی و… روبرو شود. برای برطرف این مسائل نیز اتخاذ تصمیم های دیگر احتیاج است. بنابراین همانطور که گفتیم، فرآیند تصمیم گیری قطع نمی شود و دائما در جریان است. البته برای یک تصمیم گیری صحیح باید زمان زیادی صرف شود تا مؤثر واقع شود. موارد تاثیرگذار در یک تصمیم گیری درست عبارتند از:

1. تعریف مشکل

2. جمع آوری اطلاعات کافی

3. مشورت و آنالیز تمام گزینه ها

4. انتخاب بهترین گزینه ممکن

5. برنامه ریزی و اجرا

6. پیگیری کارهای اجرا شده

موارد مذکور زمان زیادی احتیاج دارند و در رابطه با تمام تصمیمات سازمان صادق است. با این حال دریافت تصمیمی مؤثر و نتیجه بخش، ارزش وقت گذاشتن را دارد.

تقابل تصمیم گیری فردی و تصمیمات سازمانی

افراد معمولاً تمایل دارند قبل از انجام دادن کاری یا قبول حرفی، فکر نمایند، نظر دهند و سؤال بپرسند. این کار می تواند رفتار فرد را مثمر ثمرتر کند. در حالی که گاهی اوقات می تواند مسائلی را هم به دنبال داشته باشد.

مزیت های تصمیم گیری فردی

مزایا تصمیم گیری فردی عبارت است ار:

1. فرد به تنهایی می تواند بسیار سریع تر تصمیم بگیرد. در حالی ممکن است در یک تصمیم گیری گروهی، تحت تأثیر نظرات دیگران قرار بگیرد. به علاوه زمان زیادی نیز برای اتفاق نظر گروه احتیاج باشد.

2. اگر فردی به تنهایی تصمیمی بگیرد نمی تواند از پذیرش مسئولیت آن شانه خالی کند. در حالی که در یک تصمیم گیری گروهی، می تواند به راحتی از زیر بار مسئولیت فرار کند و تقصیر مسائل پدید آمده را بر عهده دیگران بیندازد.

3. تصمیم گیری به تنهایی می تواند در هزینه ها، وقت و انرژی صرفه جویی کند. در حالی تصمیم گیری گروهی پول، وقت و انرژی زیادی احتیاج دارد.

4. تصمیمات فردی متمرکزتر هستند.

مزیت های تصمیم گیری گروهی

معایب تصمیم گیری فردی

در مقابل مزایای تصمیم گیری فردی، این نوع تصمیم گیری معایبی نیز دارد که عبارتند از:

1. یگ گروه توانایی بیشتری برای جمع آوری اطلاعات و داده ها دارد.

2. یک فرد در هنگام تصمیم گیری از دیدگاه خود به موضوع می نگرد، اما گروه اعضای زیادی دارد و می تواند از دیدگاه های متفاوت آن ها استفاده نموده و تصمیمات معقول تری بگیرد.

3. یکی دیگر از مزیت های کار گروهی، کشف استعدادهای پنهان و شایستگی های اعضاست.

4. در کار گروهی، علایق همه اعضا در نظر گرفته می شود.

مهم ترین مراحل فرآیند تصمیم گیری

در این بخش، 7 مرحله اساسی و لازم در فرآیند تصمیم گیری را توضیح می دهیم.

1. علت اصلی را به خوبی شناسایی کنید

اولین قدم به منظور تصمیم گیری صحیح، شناسایی مشکل و فرصتی است که شما را مجبور به تصمیم گیری نموده است. بنابراین معین کنید که چرا این تصمیم باید گرفته شود و چگونه می تواند شما را از رقبا متمایز کند.

2. اطلاعات جمع آوری کنید

در مرحله بعد باید اطلاعات جمع آوری کنید تا بتوانید منطقی و براساس حقایق تصمیم بگیرید. این کار هم به ارزیابی ارزش ها، معین اطلاعات مرتبط با تصمیم مورد نظر و نحوه دستیابی به آن احتیاج دارد. بنابراین از خود بپرسید که چه چیزی را باید بدانید و سپس از هر چیز یا هر کسی که می تواند این اطلاعات را در اختیارتان قرار دهد، تحقیق کنید.

3. گزینه های جایگزین را بشناسید

زمانی که به اندازه کافی اطلاعات جمع آوری نموده و درک درستی از شرایط داشتید، زمان آنالیز سایر راه حل هایی است که می توانند یکی دیگر از گزینه های شما برای تصمیم گیری باشند. این مرحله یاری می نماید تا بهترین روش برای رسیدن به هدف را شناسایی کنید.

سایر گزینه ها را ارزیابی کنید

4. گزینه ها را ارزیابی کنید

مرحله چهارم، مرحله ارزیابی گزینه های پیش رو است. در این بخش باید گزینه ها را امکان سنجی کنید و میزان قابل قبول، مطلوب و به صرفه بودن آن ها را ارزیابی کنید. باید بتوانید جوانب مثبت و منفی تمام گزینه ها را به خوبی بسنجید.

5. انتخاب کنید

حال نوبت انتخاب است. بعد از آن که تمام خطرات و مسائل هر کدام از گزینه ها را به خوبی ارزیابی کردید، می توانید بهترین، سودآورترین، کم هزینه ترین، محتمل ترین و سریع ترین گزینه را انتخاب کنید.

6. اقدام کنید

در این مرحله به برنامه ای برای اجرا احتیاج دارید. این برنامه شامل شناسایی منابع مورد احتیاج و حمایت کارمندان و ذی نفعان است. همکاری دیگران در اجرای تصمیم، یکی از اصلی ترین مراحل اجرایی شدن آن است. بنابراین برای هر گونه مخالفت، سؤال یا نگرانی احتمالی آمادگی داشته باشید.

7. تصمیم خود را بازنگری کنید

یکی از مراحل مهمی که معمولاً نادیده گرفته می شود، بازنگری تصمیم است. بازنگری می تواند کارهایی که در پیشرفت و موفقیت اهداف سازمان مؤثر بوده و همچنین تصمیمات اشتباهی که موجب ضرر شده اند را شناسایی کند. به علاوه اموری که باید برای دفعات بعد اصلاح شوند را برای تان معین می نماید.

چالش های موجود در تصمیم گیری

هر چند که مراحل معرفی گردیده در بالا می توانند در یک تصمیم گیری صحیح یاری بسیاری نمایند، اما باز هم ممکن است چالش هایی دیگر به وجود آید. در ادامه این چالش ها را معرفی و راهکار هر کدام را توضیح می دهیم.

جمع آوری اطلاعات بیش از حد از چالش های تصمیم گیری

1. جمع آوری اطلاعت بیش از حد احتیاج

جمع آوری اطلاعات از حیاتی ترین مراحل تصمیم گیری است، اما باید مراقب بود تا به اندازه کافی اطلاعات جمع آوری کرد و از افراط اجتناب نمود. بر اساس تحقیقات اجرا شده، اطلاعات بیش از حد می تواند شما را گیج و سردرگم کند. به علاوه اطلاعات بسیار زیاد می تواند حقیقت بینی و بصیرت را کور کند و منجر به تصمیماتی اشتباه شود.

متقابلاً اطلاعات کم و بسنده کردن به یک منبع اطلاعاتی، شما را متعصب و محدود به همان اطلاعات کم می نماید. آگاهی و اطلاعات ناقص، نتیجه ای فاجعه بارتر دارد.

2. تشخیص اشتباه

در اغلب مواقع مسائل، خطرات و احتمالات پیرامون تصمیم قابل مشاهده است، در این حالت تصمیم گیری نتیجه ای درست خواهد داشت، اما در مواقعی ممکن است تصمیم پیچیده و تصمیم گیری مشکل باشد. در این صورت تشخیص روش درست و دیدن مسائل و خطرات، سخت می شود و ممکن است منجر به تصمیمی اشتباه شود.

برای مقابله با این مشکل می توانید علاوه بر تحقیقات کامل تر، با متخصصانی در زمینه تصمیم خود صحبت کنید و از تجارب و تخصص آن ها در جهت هدایت هر چه بهتر و روشن تر کردن جهت، بهره ببرید. همچنین استفاده از مشاوره های متخصصین موجب صرفه جویی در وقت، هزینه و انرژی شما خواهد شد.

3. اطمینان بیش از حد به نتیجه

حتی اگر تمام مراحل ذکر شده در بالا را مو به مو اجرا کنید، هنوز هم این احتمال وجود دارد نتیجه همان چیزی نباشد که انتظارش را داشتید. بنابراین بهتر است همیشه یک پلن دوم یا گزینه جایگزین داشته باشید تا در صورتی که با چنین شرایطی روبرو می شوید، از آن بهره ببرید.

البته عدم اعتماد به خود و نتیجه تصمیم گیری هم مسائل خاص خود را دارد و می تواند موجب نتایج منفی تری شود. پس سعی کنید حد اعتدال را رعایت کنید، تمام کوشش خود را برای یک تصمیم گیری مؤثر به کار بگیرید، به کوشش های خود ایمان داشته باشید و همیشه یک نقشه جایگزین برای جلوگیری از شکست داشته باشید.

سخن پایانی

تصمیم گیری از جمله مهارت های حیاتی برای هر مدیر است. همچنین در هر کسب و کاری، هر کدام از افرادی که سِمَت های مهمی مانند رهبری تیم یا گروهی را در اختیار دارند، باید این مهارت ضروری را داشته باشند. پیروی از رویه ای منطقی مانند آنچه در این مطلب معرفی گردید و همچنین آگاهی کامل بر چالش های متداول، می تواند منجر به تصمیم گیری آگاهانه و منطقی شده و نتایج مثبتی به دنبال داشته باشد. به علاوه، برای افزایش مهارت های تصمیم گیری خود می توانید از نکات موجود در مطلب روش های تقویت مهارت تصمیم گیری هم بهره ببرید.

نظر شما چیست؟ آیا تا به حال تصمیم گیری اشتباه داشته اید؟ چه راهکاری برای جبران آن و دریافت تصمیم بهتر به کار گرفته اید؟ آیا پیشنهادی برای بهبود مهارت های تصمیم گیری در نظر دارید؟ لطفاً پیشنهادات و نظرات خود را با ما سایر همراهان انگیزه به اشتراک بگذارید.

abanhome.com: گروه ساختمانی آبان | برای اجرای یک طرح بازسازی مقرون به صرفه با کارشناسان گروه ساختمانی آبان مشورت کنید

منبع: مجله انگیزه
انتشار: 9 مهر 1400 بروزرسانی: 9 مهر 1400 گردآورنده: ariyablog.ir شناسه مطلب: 4465

به "تصمیم گیری چیست و چه مراحلی دارد؟" امتیاز دهید

14 کاربر به "تصمیم گیری چیست و چه مراحلی دارد؟" امتیاز داده اند | 3.8 از 5
امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "تصمیم گیری چیست و چه مراحلی دارد؟"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید